Grypa to ostra choroba zakaźna górnych dróg oddechowych, wywoływana przez wirusy grypy, szczególnie typów A i B. Wzrost liczby zachorowań na grypę w sezonie jesienno-zimowym jest związany z działaniem tych wirusów. Grypa może dotknąć osoby w każdym wieku, a Światowa Organizacja Zdrowia (WHO) szacuje, że rocznie grypa dotyczy około 5%-10% dorosłych i 20%-30% dzieci. Na całym świecie corocznie dochodzi do około 3-5 milionów przypadków powikłań pogrypowych, w tym do 500 000 zgonów, mimo że dostępne są skuteczne szczepienia ochronne.
Sezon grypy w Polsce trwa od października do kwietnia, z szczytem zachorowań przypadającym na okres od stycznia do marca. Grypa przenosi się drogą kropelkową – przez kichanie, kaszel lub kontakt z wydzieliną z dróg oddechowych zakażonej osoby.
Objawy grypy
Główne objawy grypy obejmują:
- Objawy ogólne: wysoka gorączka, dreszcze, bóle mięśni, bóle głowy (często w okolicy czołowej), uczucie rozbicia i osłabienia.
- Objawy ze strony układu oddechowego: suchy kaszel, ból gardła, katar (często o niedużym nasileniu). U małych dzieci objawy mogą być mniej charakterystyczne, obejmując zmienione zachowanie, senność, rozdrażnienie, brak apetytu, a także wymioty.
Choroba zwykle mija po 3-7 dniach, ale objawy takie jak kaszel czy zmęczenie mogą utrzymywać się do dwóch tygodni. Powikłania grypy, takie jak zapalenie ucha środkowego czy angina paciorkowcowa, są dość częste. W cięższych przypadkach mogą wystąpić zapalenie płuc, zapalenie mięśnia sercowego, zapalenie mózgu czy opon mózgowych, zwłaszcza u dzieci poniżej 2. roku życia, osób starszych, kobiet w ciąży oraz osób z przewlekłymi chorobami. Śmiertelność w przypadku grypy sezonowej wynosi 0,1-0,5%, a największa liczba zgonów dotyczy osób powyżej 60. roku życia.
Leczenie i profilaktyka
Grypa jest chorobą wirusową, więc antybiotyki są w jej przypadku nieskuteczne. Leczenie jest objawowe – polega na odpoczynku, piciu dużej ilości płynów oraz stosowaniu niesterydowych leków przeciwzapalnych. Ważne jest, aby nie stosować salicylanów u dzieci poniżej 16. roku życia. U małych dzieci szczególną uwagę należy zwrócić na odpowiednie nawodnienie oraz obniżenie gorączki, która może prowadzić do drgawek gorączkowych.
Najskuteczniejszą metodą zapobiegania zachorowaniom i powikłaniom jest coroczne szczepienie przeciw grypie. Szczepionki są dostępne w Polsce na receptę i produkowane przez kilka firm farmaceutycznych. Co roku ich skład jest dostosowywany do najczęściej występujących szczepów wirusa, zgodnie z zaleceniami WHO. Bezpieczne i skuteczne szczepienia są stosowane już od ponad 60 lat.
W Polsce szczepienia zalecane są wszystkim osobom powyżej 6. miesiąca życia, w szczególności osobom z przewlekłymi chorobami, dzieciom w wieku od 6. miesiąca życia do 18. roku życia, osobom powyżej 55. roku życia, pracownikom ochrony zdrowia oraz osobom mającym stały kontakt z dużą liczbą ludzi.
Zalecenia profilaktyczne
Aby zapobiec zachorowaniu na grypę i jej rozprzestrzenianiu się, zaleca się:
- Regularne, coroczne szczepienie przeciw grypie.
- Częste mycie rąk wodą z mydłem lub używanie środków dezynfekujących na bazie alkoholu.
- Unikanie bliskiego kontaktu z osobami chorymi, a w przypadku wystąpienia objawów grypowych – pozostanie w domu i unikanie tłumów.
- Zakrywanie ust i nosa podczas kaszlu i kichania, najlepiej chusteczką, a po kontakcie z wydzieliną należy natychmiast umyć ręce.
Podsumowanie
Grypa jest poważną chorobą, której skutki mogą być groźne, zwłaszcza dla osób starszych, dzieci, kobiet w ciąży i osób z przewlekłymi chorobami. Choć leczenie jest objawowe, skuteczną metodą zapobiegania jest coroczne szczepienie oraz przestrzeganie zasad higieny i unikanie kontaktu z osobami chorymi. Szczepienia są dostępne, bezpieczne i skuteczne, a ich stosowanie może znacząco zmniejszyć ryzyko ciężkiego przebiegu grypy i związanych z nią powikłań.
Źródła:
[ 1] https://zdrowie.med.pl/choroby/grypa/
[2] https://www.gov.pl/web/psse-poznan/grypa-i-zachorowania-grypopodobne
fot. silviarita, pixabay